Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku Mazowieckim to ważny obiekt kultu, który pełni rolę świątyni mariawickiej oraz siedziby parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku Mazowieckim. Świątynia ta znajduje się w diecezji lubelsko-podlaskiej Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w RP.
Kościół został zbudowany przez mińskich mariawitów w latach 1908–1911, a jego architektura utrzymana jest w stylu neogotyckim, charakterystycznym dla tego okresu. Jednak nie zawsze cieszył się on pokojowym istnieniem. W trakcie II wojny światowej, w wyniku działań okupanta, świątynia została sprofanowana, a jej wnętrze zamieniono na magazyn zbożowy. Po zakończeniu działań wojennych kościół przeszedł gruntowny remont, który przywrócił mu dawną świetność.
Historia
Na początku historia mariawitów w Mińsku Mazowieckim była związana z gromadzeniem się wiernych w wynajmowanych lokalach, gdzie urządzano kaplice do modlitwy. Pierwsza z tych kaplic znajdowała się przy obecnej ulicy Siennickiej, a kolejna w domu przy ulicy Ignacego Daszyńskiego. Z biegiem lat, kiedy liczba parafian wzrosła, zaszła potrzeba budowy własnego kościoła.
W 1907 roku, kapłan który później został biskupem – Wawrzyniec Ignacy Ksawery Maria Franciszek Rostworowski z Wiśniewa, zakupił działkę od rodziny Ciechockich i ofiarował ją dla parafii. Działka ta znajdowała się na przedmieściu miasta, w wsi Goździk (dzisiejsze ulice Romualda Traugutta i Spółdzielcza). Proces budowy rozpoczął się od wzniesienia kaplicy, która została oficjalnie poświęcona 29 maja 1907 roku, w otoczeniu siedmiu kapłanów oraz pielgrzymów, przybyłych z różnych parafii, takich jak Wiśniew, Cegłów, Grębków oraz Warszawa.
Podczas jednej z pielgrzymek z Wiśniewa, która przechodziła obok kościoła rzymskokatolickiego, grupa została zaatakowana przez fanatycznych przeciwników. Na polecenie kapłana Franciszka Rostworowskiego, pielgrzymi weszli na teren kościoła i za zamkniętymi drzwiami odśpiewano pieśni religijne. Fundamentalne prace budowlane otrzymały sakramentalne poświęcenie 8 września 1908 roku.
Z braku proboszcza na miejscu, parafianie z wielkim zapałem podjęli się budowy kościoła. Nadzór nad pracami sprawowali wybrani parafianie: Ignacy Żołędowski, Franciszek Karpiński oraz Jan Kornatka. Decyzją Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Petersburgu, z dnia 23 lutego 1909 roku, parafia została oficjalnie zarejestrowana. Pierwszym proboszczem od 21 lipca 1909 roku został ojciec Bolesław Maria Łukasz Wiechowicz, dojeżdżający z Cegłowa. Konsekracji nowego kościoła dokonał biskup Jan Maria Michał Kowalski 8 września 1911 roku.
Pierwszym proboszczem na stałe w tej parafii był kapłan Jan Maria Bernard Kukla, który przeprowadził istotne prace remontowe w kościele oraz budynkach gospodarczych. W trakcie II wojny światowej Niemcy zajęli kościół, przekształcając go w magazyn zbożowy. Na szczęście, kapłan Augustyn Gostyński zdołał uzyskać zgodę na odprawianie nabożeństw w zakrystii. Niestety, przeznaczenie kościoła na magazyn zbożowy doprowadziło do jego znacznej degradacji, co zaczęło być dostrzegane dopiero po wyzwoleniu.
W wyniku działań ustępujących Niemców, które polegały na podpaleniu zabudowań parafialnych, kościół oraz dom parafialny zostały uratowane dzięki staraniom kapłana Gostyńskiego. W latach następnych wymieniono dachówkę na kościele oraz wyremontowano wnętrze, ogrodzono teren i odbudowano spalone budynki. W 1961 roku dokonano zakupu ławek. Od 1979 przez dwadzieścia lat, kapłan Witold Maria Tadeusz Szymański, jeden z najdłużej urzędujących proboszczów, przekształcał wnętrze świątyni, zrealizowano wymianę tynków, podłóg oraz odtworzono malowidła, a także wykonano nowy ołtarz. Prace remontowe zakończono w 1981 roku.
W 2000 roku na proboszcza parafii mianowano kapłana Jarosława Marię Jana Opalę. W 2001 roku, kapłan dostrzegł potrzebę gruntownego remontu wnętrza kościoła i przygotowania do inwestycji, która rozpoczęła się 4 maja 2004 roku i obejmowała m.in.: wymianę oraz ocieplenie sklepienia i stropów w nawie głównej i bocznych, a także w mieszkaniach parafialnych. Drewniane konstrukcje zamieniono na żelbetowe, zainstalowano nową elektrykę oraz przeprowadzono wymianę tynków. Malowidła w absydzie zostały odtworzone, a dodano całkowicie nowe schody. Remont zakończył się uroczystym poświęceniem wnętrza oraz konsekracją ołtarza 25 czerwca 2005 roku. Ceremonię poprowadził biskup naczelny, Zdzisław Maria Włodzimierz Jaworski, w asyście innych biskupów oraz przedstawicieli władz.
Warto podkreślić, że projekt konstrukcyjny kościoła stworzył Bogusław Chodorski z Mińska, natomiast wykonawcą robót budowlanych była firma Jana Mospinka z Łodzi. Nadzór nad instalacjami elektrycznymi sprawowali parafianie: Piotr Czarkowski i Roman Grzesiński, a nowy ołtarz powstał z rąk parafianina Tomasza Krupy. Malowanie ścian kościoła wykonał Jan Wocial, a autorem aniołów zdobiących ołtarz główny jest Beata Sajewska, mieszkanka Mińska.
14 lutego 2016 roku historyczne staje się odprawienie po raz pierwszy nabożeństwa prawosławnego. Boską Liturgię celebrował ks. mitrat Andrzej Łoś z parafii katedralnej w Lublinie. Od tego momentu w kościele odprawiano prawosławne nabożeństwa, aż do momentu utworzenia w mieście samodzielnej parafii prawosławnej, co miało miejsce w każdą niedzielę, przy wsparciu duchowieństwa z diecezji lubelsko-chełmskiej, głównie z parafii w Siedlcach.
W dniu 20 marca 2007 roku kościół został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A-738.
Architektura
Kościół, o którym mowa, został zbudowany z czerwonej cegły, co jest charakterystyczne dla wielu świątyń w stylu mariawickim oraz neogotyckim. Jego architektura jest wyjątkowa, jako że obiekt jest trzynawowy, z realnym układem przypominającym krzyż łaciński.
W skład struktury wchodzi nawa główna oraz dwie naw boczne, które tworzą razem harmonijną całość. Warto zauważyć obecność kruchty wejściowej, nad którą umiejscowiony jest chór, oraz prezbiterium, które zostało zaprojektowane z dbałością o detale. Po bokach prezbiterium znajdują się zakrystia oraz kaplica, co dodatkowo podkreśla funkcjonalność budowli.
Na zapleczu kościoła zorganizowane zostały obiekty gospodarcze, co świadczy o przemyślanej koncepcji użytkowej. Wnętrze nawy głównej pokrywa sklepienie gotyckie, co nadaje mu majestatyczny charakter, natomiast nawom bocznym nadano przesklepienie płaskie, co może kontrastować ze sklepieniem centralnym.
Ciężar sklepienia wspiera szereg solidnych filarów, które oddzielają nawy, tworząc przestrzeń wizualnie ciekawą i funkcjonalną. Na frontowej fasadzie kościoła wyróżnia się wieża-dzwonnica, a także ozdobne pinakle po obu stronach, które wprowadzają elementy pionowe do całej kompozycji.
Świątynia zdobiona jest niewielkimi przyporami oraz blendami na bokach, co podkreśla jej styl i jest typową cechą architektury neogotyckiej. Na wieży umieszczony został emblemat mariawicki, a w absydzie wmurowano wizerunek Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, co podkreśla religijne znaczenie tego miejsca.
Galerie
Zapraszamy do odkrywania niezwykłych doświadczeń związanych z Kościołem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku Mazowieckim. Przygotowaliśmy interaktywny wirtualny spacer, który pozwoli Państwu z bliska podziwiać architekturę oraz atmosferę tego miejsca.
- wirtualny spacer przed kościołem, dostępny na stronie static.minskmaz.com,
- wirtualny spacer wewnątrz kościoła.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- Erygowanie parafii prawosławnej w Mińsku Mazowieckim. cerkiew-minskmaz.pl, 24.01.2018 r. [dostęp 26.01.2018 r.]
- Łukasz Łoś – Pierwsza Boska Liturgia w Mińsku Mazowieckim [dostęp 22.02.2016 r.]
- Co słychać? – Ekumenizm praktyczny
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół św. Antoniego z Padwy w Mińsku Mazowieckim | Sanktuarium Matki Bożej Hallerowskiej w Mińsku MazowieckimOceń: Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Mińsku Mazowieckim